Zo’n twintig medewerkers vanuit acht provincies, veertig medewerkers van drieëndertig adviesbureaus en medewerkers van IPO en LVVN wisselden op 29 okt 2024 kennis, ervaringen en vooruitblikken uit over het opstellen en gebruiken van Natuurdoelanalyses. De dag werd georganiseerd door het Netwerk Groene Bureaus en de provincie Utrecht.
Leden van het Netwerk Groene Bureaus stellen NatuurDoelAnalyses (NDA’s) op over de huidige toestand van Natura 2000-gebieden en benodigde maatregelen om conform de doelstelling voor het gebied de natuur te behouden en waar nodig te verbeteren. Inmiddels zijn bijna 130 NDA’s opgesteld en vervolgens beoordeeld door de Ecologische Autoriteit en in het beleid van de provincies opgenomen.
De leerpunten uit het opstellen, beoordelen en beleidsmatig gebruik van NDA’s boden de mogelijkheid de kwaliteit van dergelijke analyses - waaronder landschapsecologische systeemanalyses - verder te verhogen. Onder meer ecologische kennis, landschapsecologische inzichten, databeschikbaarheid, actuele veldinformatie, afbakening van de analyse en opdrachtformulering bepalen de kwaliteit van de analyses. Leren is van belang voor dit soort onderzoek in het algemeen en ook voor nieuwe NDA’s en eventuele revisie van bestaande NDA’s.
In presentaties vanuit LVVN, IPO, de Ecologische Autoriteit, Witteveen+Bos, Kleijberg Ecologie, Sweco, de Provincie Utrecht en de Provincie Limburg en de einddiscussie onder leiding van Antea Group werden leerpunten en verkregen inzichten gedeeld.
Een aantal leerpunten en dilemma’s uit de discussie
- NDA’s beschrijven de verslechtering maar vooral wat nodig is om in de toekomst tot verbetering te komen. De NDA’s tonen nogmaals de urgentie aan. Gebrek aan data kan harde conclusies over verslechtering bemoeilijken terwijl die wel degelijk plaatsvindt. Een keuze om maatregelen achterwege te laten, is dan een beloning voor niet weten.
- De keuze van maatregelen is lastig. Herstel van leefgebied direct aanpakken of wachten op stikstofreductie voordat op herstel van het leefgebied wordt ingezet? Maatregelen nemen terwijl exoten de krabbenscheer opeten?
- Voldoende kennis is nodig om te voorkomen dat maatregelen verkeerd uitpakken. Uitgebreid onderzoek doen en maatregelen uitstellen lijkt de veiligste weg maar het risico van niets doen is mogelijk groter. Op basis van NDA’s zijn de problemen bekend maar voor opstellen van inrichtingsplanplannen in het veld weet je toch nog niet genoeg in detail. Wat te doen, waar en op welk moment? Wat is het effect? Voorbereidend onderzoek en ook monitoring als vast onderdeel bij het nemen van maatregelen kan missers voorkomen.
- Voor NDA’s kan een uniforme opzet qua detailniveau en methodiek nuttig zijn om op nationale schaal te bepalen op welke plekken moet worden ingezet. Maar maatwerk is zinvol voor grote of hoog dynamische gebieden en om aan te sluiten bij de specifieke werkwijze van individuele provincies. De NDA moet het doel dienen waar de provincie mee bezig is.
- In de NDA’s wordt gewasbescherming onterecht niet genoemd. Gewasbeschermingsmiddelen - lelievelden kunnen vlak naast natuurgebied liggen - zijn zonder meer een probleem en hebben meer aandacht nodig.