21 juni 2017
“Ik zit te stoeien met de noodzaak voor onderzoek naar bijvoorbeeld vleermuizen, mussen of gierzwaluwen”, zegt een deelnemer vanuit gemeente Schouwen-Duiveland op een gegeven moment, tijdens het praktijkcongres ‘Natuur in de omgeving(svergunning)’. “Als je gewoon een aantal goede voorzieningen aanbrengt is er dus eigenlijk geen onderzoek nodig, want dan zorg je in feite dat de soort kan blijven bestaan!” Het is een van de onderwerpen waarover overheidsorganisaties, bedrijven én groene bureaus praktijkervaringen uitwisselden. Want hoe werkt het nou écht in de praktijk, het werken met de nieuwe Wet natuurbescherming en omgevingsvergunning waar natuur ook een onderdeel van is? Het Platform Natuur in de gemeente en het Netwerk Groene Bureaus organiseerden daarover op 18 mei 2017 een geslaagd congres.
Pro-actieve soortenbescherming
De gemeente Rheden bijvoorbeeld werkt op een pro-actieve manier, vertelt Theo Portegeijs. “Het is echt niet ecologisch noodzakelijk om precies te weten onder welke dakpan je gierzwaluw zit”, zegt Theo. “Als je ervan uitgaat dat het beestje er zit kun je met een hele simpele én goedkope maatregel al een oplossing bieden. Dat is veel goedkoper dan eerst onderzoek doen waar hij precies zit.” Wat je dan natuurlijk wel nodig hebt is een ontheffing van de provincie. En het betekent niet dat ál het ecologische onderzoek overbodig wordt. “Ik hoop dat deze pro-actieve manier van werken over een jaar of 10 gemeengoed is”, zegt Theo. “Mits provincies dat natuurlijk aandurven.”
Het gaat om de inhoud
Veel gemeentes hebben daar wel oren naar, zo blijkt. Karin Albers van Ecologica is prettig verrast: “Ik ben blij dat gemeentes echt naar de inhoud en naar de ecologie kijken, en niet zozeer naar de letter van de wet.” Die tendens proef je trouwens tijdens de hele bijeenkomst. Natuur in de gemeente, dat gaat niet over schotten, regels, juridische procedures en vingertjes, daar is iedereen het bijna over eens. Deze dag gaat juist over hoe natuur een integraal onderdeel kan worden van de manier van denken en werken. Binnen de gemeente, bij de verschillende afdelingen én de bestuurders, maar ook erbuiten, in het communiceren met projectontwikkelaars en andere partijen. Én hoe dat makkelijker kan. De aanpak per gemeente is heel verschillend, zo blijkt uit de praktijkverhalen. Dat is ook logisch, het hangt af van hoeveel geld er is, hoe groot de gemeente is, of er eigen ecologen in dienst zijn of niet, hoe de provincie zich opstelt. Het maakt het des te nuttiger om ervaringen uit te wisselen.
Goed én op tijd communiceren
Hoe krijg ik anderen enthousiast? Dat is een vraag waar veel van de deelnemers, 150 vakmensen vanuit overheidsorganisaties, bedrijven en groene bureaus, die allemaal werken aan het onderdeel ‘natuur’ in de omgevingsvergunning, mee worstelen. Hoe neem je bijvoorbeeld collega’s van andere afdelingen mee? Paul Minken van de gemeente Utrechtse Heuvelrug timmert al 10 jaar aan de weg, intern en extern. Hoe hij dat doet? “Eigenlijk heel simpel”, zegt hij zelf. “Ik ga zelf de boer op, en geef graag ongevraagd advies.” Ook geeft hij intern cursussen om collega’s bij te scholen. “Als zij al heel vroeg in het proces tegen zo’n ontwikkelaar zeggen ‘mooi plan, maar heb je ook aan natuur gedacht?’ dan voorkom je verrassingen. ”Ga open het gesprek aan!“ is zijn tip. “Zeg niet gelijk ‘het kan niet’, want er kan namelijk bést veel als je er op tijd bij bent en er de tijd voor neemt. En snap daarbij ook waar zo’n ontwikkelaar mee zit, wat hij wil, waar voor hem de mogelijkheden liggen!”
Neem ook bestuurders mee
Collega’s meekrijgen is één ding, maar bestuurders is een ander verhaal. Ook de vierjaarlijkse wisseling helpt daar natuurlijk niet bij. “Neem ze mee naar buiten”, is het advies van anderen. “Zet ze in een bus, ga wandelen en laat ze zíen waar die natuur in de gemeente ligt. Ik heb daarna nog nooit zoveel enthousiasme gezien in de raad. Dat is wat communiceren vanuit je passie doet met mensen.”
Kijken in andermans keuken, daar kom je verder mee
En dat geldt in het algemeen: als je enthousiasme uitstraalt breng je een beweging op gang. Binnen je gemeente, bij het bevoegd gezag, de provincies, bij andere gemeentes. “Zoek anderen die het verhaal vertellen, vult iemand aan.’’ “Als de ene ontwikkelaar aan een andere ontwikkelaar vertelt over natuurmaatregelen heeft dat meer effect dan wanneer een ecoloog dat doet.” “En ga bij elkaar kijken hoe je het aanpakt!”, geeft Paul Minken mee als tip. “Vraag ze naar concrete ervaringen met concrete projecten.” Dit congres zelf past helemaal in die lijn. Het was het eerste praktijkcongres georganiseerd door het Platform Natuur in de Gemeente én het Netwerk Groene Bureaus samen. “Goed is dat dit soort bijeenkomsten er zijn”, zegt Gert Hoogerwerf van Natuurbalans. “Dat zou vaker moeten gebeuren. Goed ook dat alle partijen die met natuur en natuurwetgeving bezig zijn daar ook bij betrokken zijn.” Want kijken in andermans keuken, kennis en ervaringen uitwisselen én connecties zoeken in de samenleving, daar kom je verder mee.
Informatie over het Praktijkcongres 'Natuur in de omgevings(vergunning): zo doen gemeenten dat'
Het Praktijkcongres vond plaats op 18 mei 2017 in de Rijtuigenloods in Amersfoort. Kijk hier voor het programmaboekje en de inhoud van de gehouden presentaties.
De presentaties gingen over:
• Natuur in de omgeving(svergunning); bestuurlijke visie op de verantwoordelijkheden van de gemeente. Een wethouder aan het woord.
Wethouder Hendrik Boland - Gemeente Gooise Meren
• Natuur en ruimtelijke ontwikkelingen; praktische aanpak van de gemeente bij (de borging van) het vergunningenproces voor de natuurwetgeving en de handhaving.
Paul Minken - Gemeente Utrechtse Heuvelrug
• De gebiedsgerichte aanpak voor soorten vanuit het perspectief van de gemeente.
Theo Portegijs - Gemeente Rheden
• Samenwerking tussen gemeenten en natuurorganisaties om natuurdoelen te realiseren. Bjørn van den Boom - Natuurmonumenten en Nick de Snoo - Staatsbosbeheer
• Dilemma’s bij handhaving door regionale omgevingsdiensten.
Sander van Rijswijk - RUD Utrecht
• De gemeente in de rol van projectontwikkelaar.
Saskia Hendricks - Gemeente Maastricht
• Voorsorteren op Omgevingswet bij werkwijze voor afgeven omgevingsvergunning.
Judith Slagt en Daan Hollemans - Antea Group
• Nooit meer uw project stilgelegd door een vleermuiskolonie en nog veel meer tips en praktijkervaringen.
Max Klasberg - Arcadis
• Natuur bij gebiedsontwikkelingen, zo bekijkt een projectontwikkelaar dat.
Martijn van Gelderen - BPD Ontwikkelingen BV
• Gebiedsgerichte ontheffing gebouwbewonende soorten Utrecht.
Floris Brekelmans - Bureau Waardenburg
• Tijdelijke natuur of gebiedsgerichte ontheffing bij gebiedsontwikkeling?
Gerard Smit en Fleur van Vliet - Bureau Waardenburg
• Soortmanagementplannen in het buitengebied.
Gerard Lubbers - Eelerwoude
• Verantwoordelijkheden gemeente en aanvrager onder de Wnb.
Fleur Onrust en Marieke Kaajan - ENVIR Advocaten
• Workshop over dilemma’s Wet natuurbescherming.
Gert Hoogerwerf - Natuurbalans-Limes Divergens BV
• Tijdelijke natuur.
Tjebbe de Boer en Ineke van Vliet - RVO / Stichting Tijdelijke Natuur
• Handhaving in de Wet natuurbescherming.
Christien Saris - Stibbe
• Pro-actief omgaan met beschermde flora en fauna.
David van der Veen - Sweco en Chris Driessen - Regelink Ecologie & Landschap
• Asbest en Ecologie.
Wim Heijligers - Tauw
• Buitenevenementen en ecologie.
Wim Heijligers - Tauw