9 mei 2016
Op de werkconferentie over de Wet natuurbescherming voor statenleden van de provincie Noord-Holland op 9 mei 2016 gaf Johan Burger, voorzitter van het Netwerk Groene Bureaus en directeur ATKB, zijn visie op de balans tussen economische mogelijkheden en natuurbescherming.
De provincie Noord-Holland organiseerde de werkconferentie. De provincie neemt in de loop van 2016 besluiten en stelt verordeningen op vanwege de nieuwe verantwoordelijkheden onder de Wet natuurbescherming per 1 jan 2017. Door inzicht te bieden in dilemma’s en mogelijke keuzes en door contact te leggen met partijen die met de nieuwe wet natuurbescherming te maken hebben, ondersteunde de werkconferentie besluitvorming door Provinciale Staten over de nieuwe regelgeving.
In zijn presentatie en de goed bezochte deelsessie stelde Johan Burger onder meer het volgende.
1. Wat is het NGB
Het Netwerk Groene Bureaus (NGB) is de brancheorganisatie voor ecologen en landschapsinrichters werkzaam bij commerciële bureaus. Het NGB telt 70 leden, waaronder alle grote bureaus, en dekt 75% van de in Nederland bij bureaus werkzame biologen/ecologen, wat een hoge dekkingsgraad is.
De kennis zit bij de ecologen. Naast die kennis zijn de leden ook de natuuruitvoerders. Jaarlijks komen er duizenden aanvragen voor flora en fauna scans, natuurtoetsen, passende beoordelingen etc. bij de bureaus binnen. De bureaus wordt regelmatig gevraagd wat nodig is om een ontwikkeling (toch) mogelijk te maken. In die zin zijn de bureaus iedere dag bezig om maatschappelijke stagnatie te voorkomen in combinatie met het natuurbelang. Hierbij gaat het om het combineren van natuur en economie. Het NGB ondersteunt de Rijksnatuurvisie, maar…de ‘natuuruitvoering’ ligt nu bij de provincies!
2. Impact natuurbeleid
De Flora- en Faunawet is een raamwet. Men heeft de nadere invulling door jurisprudentie laten plaats vinden. Daardoor is veel bij de rechter beland en is een conflictsfeer rondom natuur ontstaan. Zelfs natuurorganisaties onderling maakten ruzie en gingen weinig respectvol met elkaar om. Zo zie je dat de zelfs wetgeving bepalend kan zijn voor beeld- en sfeervorming. Zo kon het voor komen dat staatssecretaris Bleeker met droge ogen 60% bezuinigingen op de natuursector aankondigde, terwijl de sector daar in eerste instantie geen goed, gezamenlijk verweer tegen had. Deze situatie is wel verbeterd.
3. Wat dragen bureaus bij
De bureaus dragen bij: kennis, kwaliteit, continuïteit, een constructieve bijdrage aan wet- en regelgeving en aan het maatschappelijk debat. Het NGB heeft een klachtenprocedure en een klachtencommissie voor hoger beroep met een onafhankelijk voorzitter, Annelies Freriks (ook spreker op de werkconferentie). In de vijf jaar dat deze klachtenprocedure er is, zijn maar enkele klachten binnenkomen. Dit laat zien dat het met de kwaliteit wel goed zit, ook al kiezen sommige partijen ook voor een stap direct naar de rechter. Toen het NGB ooit een persbericht uitbracht met de tekst: “Nieuwe Natuurwet niet uitvoerbaar en handhaafbaar” volgde geen enkele reactie. Dat is tevens de reden dat het NGB niet alleen klaagt, maar ook altijd met oplossingen komt. Voorbeelden van bijdragen NGB: onderzoek voor evaluatie Habitat- en Vogelrichtlijn, voorstellen over ontheffingverlening “Beschermingsregime soorten” door de provincies, reacties op wet- en regelgeving, Themabijeenkomst "Provinciale vormgeving van de Wet natuurbescherming” met en bij de provincie Noord-Holland en de eigen NGB Werkgroep “Wet natuurbescherming”.
4. Natuur versus Economie?
Bureaus maken ontwikkelingen mogelijk en leven van de dynamiek. Mijn stelling: er zijn maar weinig ontwikkelingen niet door gegaan vanwege natuur. Bureaus zijn specialist in het bedenken van mitigatie- en compensatiemaatregelen. Wat soms wel een punt is, is dat niet altijd veel/voldoende wetenschappelijk onderzoek beschikbaar is, waardoor het in praktijk trial en error is. In die gevallen is het extra belangrijk dat het effect van genomen maatregelen gemonitord wordt. De handhaving hierop is gering, waardoor de verantwoordelijkheid bij de initiatiefnemers en de bureaus zelf ligt.
5. Balans economie – natuur
Zes jaar geleden was de slogan nog: “Natura 2000 zet Nederland op slot”, een stuk stemmingmakerij. Inmiddels zijn natuurmaatregelen meer maatschappelijk geaccepteerd en geïntegreerd, en soms zelfs onderdeel van certificering, zoals bij BREEAM. Wat we ons echter altijd moeten realiseren is dat Nederland een vol land is, waar verschillende belangen om afweging strijden. Hierbij kunnen we twee verschijnselen benoemen: het economisch denken prevaleert en natuur in Nederland is “tuinieren”. Dit leidt ertoe dat natuur tegenwoordig een businessmodel moet hebben. Natuur moet rendabel gemaakt worden. Dit wordt geponeerd door o.a. managementconsultantsbureaus, door mensen die beweren dat je geen verstand van natuur hoeft te hebben. Het NGB waarschuwt hiervoor, ook al is het de branche van commerciële bureaus. Natuurgebieden hebben namelijk een draagkracht, die bij elk natuurgebied anders is en daarom goed moet worden beschouwd. Het is de uitdaging aan de provincie(s) om de natuur te beschermen waar nodig, want natuur heeft een intrinsieke waarde en wie zei niet: “alles van waarde is weerloos”? Wij wensen de provincie Noord-Holland succes met deze eervolle uitdaging!
Een volledig verslag van de werkconferentie is hier beschikbaar.